Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin birinci kalkınma planı olan 2019-2023 periyodunu kapsayan On Birinci Kalkınma Planı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayının akabinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunuldu.
Plan, uzun bir çalışma sonucu hazırlanırken, tüm bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, kamu meslek teşekkülleri ile sivil toplum örgütleri hazırlıklara katıldı. Ayrıyeten internet üzerinden gerçekleştirilen “vatandaş anketi” yoluyla 19 bin kişiyi aşkın iştirakçiden planın önceliklerine dair fikir ve teklifler alındı.
Planın, Türkiye’nin kalkınma vizyonunu ortaya koyarak, milletin temel pahalarını ve beklentilerini karşılamak, ülkenin milletlerarası pozisyonunu yükseltmek ve halkın refahını artırmak için temel yol haritası olması öngörülürken, vizyonu “Daha fazla paha üreten, daha adil paylaşan, daha güçlü ve müreffeh Türkiye” olarak belirlendi.
2023 gayeleri 10. Kalkınma Planı’nın gerisinde kaldıTürkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun yüzüncü yıldönümü olan 2023 yılı için konulan amaçlar 2014 yılında kabul edilen bir evvelki kalkınma planının yaklaşık yarısı kadar azaldı.
11. Kalkınma planında gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) 1 trilyon 80 milyar dolara yükselmesi öngörülürken kişi başına düşen ulusal gelirin 12 bin 484 dolar çıkması ihracatın 226,6 milyar dolar ulaşması ve işsizlik oranının yüzde 9,9 seviyesinde olması hedefleniyor.
Bu amaçlar 10. Kalkınma Planı’nda GSYH için 2 trilyon dolar, kişi başına ulusal gelir 25 bin dolar, ihracat 500 milyar dolar ve işsizlik oranı da yüzde 5 olarak belirlenmişti.
11. Kalkınma Planı’nda başka amaçlar neler?Plana nazaran, para siyasetinde fiyat istikrarını ve finansal istikrarı temel alan siyaset çerçevesine devam edilecek, güçlendirilmiş siyaset uyumu altında enflasyon yüzde 5 amacına kademeli formda inecek.
Plan periyodu sonunda GSYH’ye oranla kamu kısmı borçlanma gereğinin yüzde 1,7, genel devlet açığının yüzde 1,8, merkezi idare bütçe açığının ise yüzde 2 olarak gerçekleşmesi hedefleniyor.
Uluslararası direkt yatırımların bilhassa sanayi kesimine çekilmesi ve tam yeni yatırımların hissesinin artırılmasının sağlanacağı plana nazaran, maliye siyaseti çerçevesi mali disiplini temel alan, nitelikli büyümeye takviye veren, kaynakları prestijiyle sürdürülebilirliğe, kullanım yerleri prestijiyle ise aktifliğe ve verimliliğe dayalı bir kaynak harcama yaklaşımıyla yürütülecek.
İstihdama ait de amaçların yer aldığı plana nazaran, kelam konusu periyotta 4,3 milyon ek istihdam yaratılacak.
Plan 3 taşıyıcı sütuna oturuyorPlanda hukukun üstünlüğü, güçlü demokrasi ve daima geliştirilen temel hak ve hürriyetler, kalkınma uğraşının taşıyıcı sütunları olarak benimseniyor.
Ekonomide istikrar ve sürdürülebilirlik, beşeri, toplumsal ve mekansal gelişme alanlarında refahın artışı ve adil paylaşımı ile süreklilik arz eden bir gelişmişlik yönelimi, planda öncelikli maksatlar olarak ortaya konuluyor.
Kalkınmanın hızlandırılmasında kıymetli rol oynayacak güçlü bir eğitim atağı ile ulusal teknoloji atağının öngörüldüğü On Birinci Kalkınma Planı, her alanda rekabetçiliği ve verimlilik artışını sağlamaya odaklanıyor.
İhracata dayalı istikrarlı büyüme modeliTBMM’ye sunulan 2019-2023 periyodunu kapsayan On Birinci Kalkınma Planı’na nazaran, planın maksatları verimliliği odağına alan, sanayi kesiminin başat rol üstlendiği, ihracata dayalı istikrarlı bir büyüme modeli çerçevesinde belirlendi.
Siyasal istikrar, makroekonomik istikrar, hukuk devleti ve demokratikleşme ile güçlü iş ve yatırım ortamı, gayelere ulaşmada kıymetli itici ögeleri oluşturacak ve bu sayede oluşan itimat ve istikrar yatırımı, üretimi, istihdamı ve ihracatı artıracak.
İmalat sanayi odaklı rekabet gücünün ve verimliliğin artırılması ile teknoloji kapasitesinin geliştirilmesine yönelik atılacak adımlar sayesinde endüstrinin yıllık ortalama yüzde 5,7 büyümesi ve üretimin sektörel kompozisyonunda kıymetli bir değişim yaşanarak endüstrinin GSYH içerisindeki hissesinin yüzde 24,2’ye çıkması hedefleniyor.
Tarım dalının yıllık ortalama yüzde 3,1 büyümesi ve GSYH içindeki hissesinin yüzde 5,4’e gerilemesi, hizmetler bölümünün GSYH içindeki hissesinin yüzde 60,1 olması bekleniyor.
Net mal ve hizmet ihracatının devir boyunca büyümeye ortalama 1,1 puanla daha yüksek oranda katkı vermesi öngörülüyor.
Sabit sermaye yatırımlarının plan devrinde ortalama yüzde 5,3 artacağı öngörülürken, bu artışa özel kesim yatırımlarının değerli katkı vermesi bekleniyor.
Özel kesim sabit sermaye yatırımlarının ise GSYH içindeki hissesinin plan devrinde 1,7 puan artışla devir sonunda yüzde 26,8’e ulaşacağı kestirim ediliyor.
Teknolojik kapasitenin artırılmasına, kurumsal kapasitenin güçlendirilmesine ve beşeri sermayenin geliştirilmesine yönelik adımlar çerçevesinde de toplam faktör verimliliğinin kelam konusu devirde yıllık ortalama yüzde 0,3 artması ve büyümeye katkısının periyot sonunda yüzde 13,9’a ulaşması bekleniyor.
Mali disiplinMali disiplinin kararlılıkla devam ettirilmesi suretiyle kamu maliyesinin güçlü ve sürdürülebilir yapısının korunmasının temel emellerden biri olduğu vurgulanan planda, kelam konusu devirde kamu maliyesinin güçlü ve sürdürülebilir istikametinin devam ettirileceğinin altı çiziliyor.
Bu çerçevede GSYH’ye oran olarak 2018 yılında yüzde 2 olan merkezi idare bütçe açığının plan periyodunda birebir düzeyde kalması öngörülüyor. GSYH’ye oranla, 2018 yılında yüzde 1,5 açık veren program tarifli merkezi idare bütçe istikrarının, devir sonunda fazlaya geçmesi, yüzde 2,4 olan kamu kesiti borçlanma gereğinin ise yüzde 1,7 düzeyine indirilmesi hedefleniyor.
GSYH’ye oran olarak 2018 yılında yüzde 10,7 olan kamu tüketiminin plan devri sonunda yüzde 9,6 düzeyine gerilemesi, kamu tasarrufunun ise 2018 yılındaki yüzde 1,8’lik düzeyinden yüzde 2,4’e yükselmesi öngörülüyor.
Plana nazaran kamu maliyesi, nitelikli büyüme dostu yeni bir perspektifle, planda ortaya konulan siyasetlerin ve öngörülen yapısal değişimin hayata geçirilmesinde tesirli bir araç olarak kullanılacak.
Turizm geliri 65 milyar dolara ulaşacakTurizme yönelik gayelere de yer verilen plana nazaran, Türkiye’nin turizm geliri periyot sonunda 65 milyar dolara ulaşacak.
Ziyaretçi sayısının plan periyodu sonunda 75 milyona, ziyaretçi başına ortalama harcamanın ise 867 dolara ulaşması hedefleniyor.
