JCR Lideri Ökmen: Türk Bankacılık sistemi, kârlı yatırım fırsatlarına finansman sağlayamaz pozisyona düşmemiştir
Ökmen’in değerlendirmeleri şöyle:
– Global şartlarda olduğu üzere Türkiye iktisadında de ana döngü, belirsizliğin yerine öngörülebilirlik düzleminin ağır bastığı bir yapıya hakikat evirilmeye başlamıştır: Ticaret Savaşlarının daha fazla tırmandırılmasının, kazananı olmayan topyekûn global kayıplara ve genel sakinliğe yol açacağı düzgünce anlaşılmış, bölgesel ve jeopolitik risklerin ülkeler ortası yönetilebilir düzeylere çekilme eğilim ve eforları artmıştır.
– Her vade diliminde kâfi likidite varlıkları ve imkanları bulunan Türk bankacılık sistemi hem fiilen hem de teknik olarak fonlama kırılganlıkları ve finansal güç kaybı içerisinde değildir. Türk finansal sisteminin fonlama kırılganlıkları ve finansal güç kaybı içerisinde olduğuna dair hiçbir öncül istatistiki bilgi ve olay bulunmamaktadır: Duraksayan ve zayıflayan iktisada dayalı olarak yavaş seyreden kredi büyümesinin karlılık üzerinde yarattığı bozucu tesirlerine ve konjonktürün kuvvetli faaliyet şartlarına karşın, bankacılık sistemi, fonlama kırılganlıkları ve finansal güç kaybı içerine şimdi girmemiştir.
– Maliyet artışlarının finansal piyasalardaki karlılık performansını bozucu tesiri, bankacılık kesimi için fonlama kırılganlığı yaratacak boyutlara şimdi ulaşmamış, tam aksisi olarak yatırımcıların fonlama isteğini ve cazibesini daha da canlı tutacak düzeylerdedir.
– Ekonomik faaliyetlerdeki gerilemeye para arzında bir daralma eşlik etmemiş olması, bankaların konjonktür yanlısı davranış sergilememiş olması ve sıkıntılı kredilerin toplam varlıklar içerindeki hissesinin yönetilebilir olması finansal kırılganlık mümkünlüğünü zayıflatan temel göstergeleridir.
– Türk Bankacılık sistemi, kârlı yatırım fırsatlarına finansman sağlayamaz pozisyona düşmemiştir: Ayrıyeten kredi artış suratındaki daralmanın bir nedeni de kredi talebindeki azalmadır.
– Bankacılık sistemin sahip olduğu aktif finansal güvenlik ağı, görünür vadede “yerel para yahut dövizli mevduata erişim riski”ni düşürmektedir: Merkez Bankası’nın son kredi mercii işlevindeki kurgulanma gücü, sıkıntılı alacakların faal ve kolektif yapılandırılması, sistemsel ve kâfi mevduat garanti algısı, ihtiyatlı düzenleme ve kontrol yapısı Türk bankacılığının likidite riski idaresi için faal bir finansal güvenlik ağı yaratmıştır.
– Ekonomik sakinliğin arz istikametli en temel münasebeti; fiziki sermaye eksikliğinden çok, üretken ve içsel beşerî sermaye, bilgi birikimi ve teknoloji yoksunluğudur: Türkiye iktisadında, piyasalara müspet dışsallıklar ve milletlerarası mukayeseli üstünlükler sağlayacak konveks eğimli bilgi teknolojileri faktöründeki eksiklik, ekonomik büyümedeki kalitenin düşük kalmasına sebep olmaktadır.
– Uzun vadeli yapısal sorunların aşılması için, fiziki sermaye ve hammaddeye dayalı klâsik üretim modellerinin yanı sıra esasen bilgiye dayalı üretim modellerine tartı verilmesi gerekir: Tasarruf açığı, bütçe açığı ve cari açık üzere tahlili uzun vadeye yayılan yapısal sorunların aşılması için öncelikli olarak bilgiye dayalı üretim modellerine yük verilmelidir.
– Tasarruf açığı, bütçe açığı ve cari açık üzere sorunların tamamı sebep değil sonuç olduğu için bizatihi kendileriyle uğraşılmasının manası yoktur. Bunların ekonomik ve politik yapısal sebeplerine, ıslahat derinliğindeki uzun vadeli önlemlerle yönelmek gerekir. Bir kezlik maliyeti olan teknoloji ve bilgi birikiminin kendi kendini yine üreten yapısından yararlanılmaya başlanmasının, en büyük yapısal ıslahat adımı olarak kurgulanması tüm açıkların uzun vadeli yegâne devasıdır.
– Bu konjonktürde, üretim azalışına ve faaliyet kaybına yol açacak önlemlerle fiyat istikrarı sağlanmaz: Gerçek kesim kendi bütçelerinde tasarruf önlemleri uygulayarak, bankalar kredi arzını kısarak ve bütçede kamu harcamalarını azaltarak enflasyon baskısının azaltılması bu konjonktürde başarılamaz. Siyaset setlerinin, üretimi kısıtlayıcı araçlardan oluşturulmaması ve yatırımcı itimadını artırıcı uygulamalara gidilmesi gerekir.
– Kurgulanacak siyaset setlerinde; üretim artışına yol açacak istihdam yaratıcı verimli yatırımların, buna yönelik harcama ve kredilerin artırılması amaçlanmalıdır.
– Yatırım harcamalarının ve kredi arz hacminin düşük seyretmesi, çalışma yaşındaki kurumsal olmayan nüfusun artış oranı ile istihdam oranı ortasındaki farkı büyütmekte, temel işgücü göstergelerini bozarak yapısal problemleri daha da ağırlaştırmaktadır.
– Piyasa bağımsızlığıyla uyumsuz kamusal müdahaleler, maliye siyasetinin aktifliğini ve doğal dengelenmeyi bozmaktadır: İş ortamının hukukî ve dengeleyici altyapı faktörlerinin doğal işleyişine imkan tanımak yerine, piyasa bağımsızlığına ve işleyişine karşı yapılan kamusal müdahaleler, maliye siyasetinin düzenleyici ve yönlendirici aktifliğini şahsen sınırlamakta, kapasite kayıplarına yol açmaktadır.
– Enflasyonda başlayan düşüş eğiliminin, üretim fazlalığı yahut talep daralması ile ilgisi olmadığı için, enflasyondaki düşüş şimdi kalıcı ve istikrarlı hale gelmemiştir. Hasebiyle bu bilgiye dayanarak TL’nin maliyetinin de düşürülmesi tarafında telaşlı bir aksiyon alınması döviz/TL istikrarını bir kere daha bozacaktır.
-iDeal Haber Merkezi-
