(Görüş ve detaylar eklendi)
Behiye Selin Taner
İSTANBUL, 2 Eylül (Reuters) – Türkiye iktisadı yılın ikinci çeyreğinde %1.5 https://tmsnrt.rs/2k8VNhL ile beklentilerden daha düşük bir daralma kaydederken, iç talepteki toparlanmaya rağmen yatırımlardaki düşüş dikkat çekti.
Öte yandan iktisat bir evvelki çeyreğe nazaran yavaşlayarak da olsa olumlu performans gösterdi ve %1.2 büyüyerek iktisadın resesyonun tesirlerinden sıyrıldığına işaret etti.
Verilere nazaran özel tüketim harcamaları yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın tıpkı devrine nazaran %1.1 ile birinci çeyreğe nazaran daha düşük bir daralma kaydederken, yatırımlarda ise %22.8 ile daha yüksek bir daralma gözlendi. Bu periyotta mal ve hizmet ihracatı %8.1, kamu harcamaları %3.3 arttı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran GSYH ikinci çeyrekte zincirlenmiş hacim endeksi olarak bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran %1.5 azalırken, mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi bir evvelki çeyreğe nazaran %1.2 arttı.
TÜİK birinci çeyrek için %2.6 olarak açıkladığı daralmayı %2.4 daralma olarak revize ederken, mevsimsellikten arındırılmış datayı ise %1.3'ten %1.6'ya revize etti.
Reuters'ın 18 ekonomistin iştiraki ile yaptığı ankete nazaran gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yılın ikinci çeyreğinde iç talepteki yavaşlama ve yatırımlardaki zayıf seyrin tesiriyle %2 daralması, birinci çeyreğe nazaran ise hudutlu olumlu büyüme kaydetmesi bekleniyordu. Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, özel tüketimdeki daralmanın yavaşlamasının büyümedeki toparlanmada tesirli olduğunu, yatırım cephesindeki daralmanın hızlanmasının ise ikinci çeyrekte küçülmenin temel kaynağı olduğunu söyleyerek, “Net ihracat büyümeyi destekledi fakat iç tüketimdeki toparlanmanın ithalata yansıması ile net ihracat katkısı birinci çeyreğe kıyasla azaldı” dedi ve şöyle devam etti:
“İkinci çeyrek itibariyle tabandan çıkışın başladığını düşünüyoruz. Yılın ikinci yarısında büyümenin artıya geçmesini bekliyoruz. Üçüncü çeyreğe dair öncü göstergeler toparlanma görüşümüzü destekliyor lakin bu toparlanmanın şimdilik kırılgan olduğunu belirtmek gerek. İkinci yarıda toparlanmanın boyutunu TCMB faiz indirimlerinin seyri ve global risk iştahı belirleyecek. 2019 toplam büyüme varsayımımızı %0'da koruyoruz.”
ING Bank'ın yaptığı hesaplamaya nazaran toplam yatırımlar büyümeye %7.1, özel tüketim ise %0.6 negatif katkı sağlarken, kamu harcamalarının %0.5, net ihracarın ise %5.7 müspet katkısı gözlendi.
GSYH'yı oluşturan faaliyetler incelendiğinde; ikinci çeyrekte bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak; tarım kesimi toplam katma pahası %3.4 artarken, sanayi kesimi %2.7, inşaat dalı %12.7 azaldı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler kesiminin katma pahası %0.3 azaldı.
En yüksek daralmanın gözlendiği inşaat kesiminin iktisada negatif katkısı da %1 oldu.
TÜİK bilgilerine nazaran takvim tesirinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi ikinci çeyrekte bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran %1.4 azaldı.
Üretim prosedürüyle GSYH kestirimi, 2019 yılının ikinci çeyreğinde cari fiyatlarla %15 artarak 1.02 trilyon TL oldu.
Bir öbür açıklama ile TÜİK bağımsız yıllık olarak GSYH'nin 2018 yılı büyümesini de %2.6'dan %2.8' revize etti. Geçmiş periyotlara ilişkin datalar de yüklü olumlu istikamette olmak üzere revize edildi.
Kişi başına GSYH ise 2018 yılında cari fiyatlarla 45,750 TL, dolar cinsinden 9,693 dolar oldu.
Dolar/TL beklentilerden daha düşük bir daralmaya işaret eden GSYH ve daralmanın sürat kaybettiğine işaret eden Ağustos PMI bilgilerinin akabinde 5.83'lü düzeylerden 5.80'nin altına kadar geriledi. Dolar/TL saat 1140'ta 5.8125 düzeyinde bulunuyor.
https://tmsnrt.rs/2kbovP4
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^>
