Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, iş dünyasına seslendi: “Planlarınızı seçime kadar değil 2023 sonuna göre yapın.” Makro ekonomik politikalar ile para politikalarının uyumlu bir şekilde hareket ettiğini belirten Nebati, “Makroekonomik göstergelerde sıkıntı yok. Ne yaptığımızı biliyoruz. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi ile memur ve emekliye yapılan yüzde 30’luk zammın bütçeye yükü yok. Dış ticaret açığını iyi yönettik. Merkez Bankası rezervleri artıyor, enflasyon düşüyor ve düşmeye devam edecek. Dolayısıyla iş dünyası planlarını rahatlıkla 2023 yılı sonuna göre yapabilir” dedi. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile gündeme ilişkin konular ve İzmir İktisat Kongresi’nin önemine yönelik sohbet ettik.
4 milyon yatırımcı üzerinden manipülasyon
Son günlerde Borsa İstanbul’daki volatiliteyi sorduğumuz Bakan Nebati, “Borsa üzerinden manipülasyon yapılıyor. Ana muhalefet partisi Genel Başkanı tarafından siyasi bir çıkar elde etmek için yapılan bir operasyon” diye cevap verdi. Borsa İstanbul’un dünyanın en iyi borsalarından biri olduğuna değinen Nebati, “Geçen yıldan bugüne kadar yatırımcı sayısındaki giriş 1,4 milyonu geçti ve yılbaşından bugüne kadar 200 bin yeni giriş yaşandı. Bunların çoğunluğu da gençler. Derinleşme adına büyük bir fırsatın doğduğu piyasalar üzerinden siyasi bir getiri elde etmeye çalışıyorlar. Yok Borsa İstanbul’u basarım yok SPK’yı basarım.. Hangi yüzle… Dünyada en çok kazandıran Borsa’nın önüne hangi yüzle gidersin. 4 milyon yatırımcı üzerinden manipülasyon yaparak hükümete vurmaya çalışıyorlar. Çünkü ellerinde ekonomi ile ilgili saldıracakları bir argüman kalmadı. Geçtiğimiz günlerde bütçeyi açıkladık ve görüldü ki 2022 yılı dünyanın en zor yılıydı ve biz başarı ile tamamladık” dedi.
Yatırımcıya çağrı
Borsa İstanbul’daki 8 gündür üst üste yaşanan düşüş ile ilgili olarak Bakan Nebati, şunları söyledi: “Borsa 14-15 aydır aralıksız büyüyor. Dünya tarihinde böyle uzun soluklu bir ralli yok. Fiyatlamalar üzerinden yorum yapmak yanlış. Vatandaş istediği enstrümana yatırım yapabilir, para neredeyse oraya gider. Biz finansal okur yazarlığın artırılması için yatırımcılara her zaman çağrıda bulunuyoruz: Danışmanlarla çalışın, burası günlük kazanç elde edeceğiniz kumar masası değil, yatırım yapacağınız şirketi araştırın.” Enflasyonun orta ve uzun vadeli düşmesi ve düşerken de kimsenin incinmemesi yolunda bir politika izlediklerini ifade eden Bakan Nebati, “Asgari ücret ve memur emekli maaşlarındaki artışlara rağmen ocak ayı enflasyonu beklediğimiz gibi geldi. Şubat ayından itibaren enflasyon bizim patikamıza uygun bir şekilde hareket ederek düşecek ve vatandaşın rahatlamasını sağlayacak” dedi.
“Biz İngiltere değiliz”
Bakan Nebati, ocak ayı enflasyonuna ilişkin olarak, “Yılın ilk ayı Türkiye’de enflasyonun her zaman yüksek olduğu bir dönemdir. Vatandaşın gıda ve sebze fiyatları üzerinde şikayet ettiği aydır ve doğaldır. Burada önemli olan uzun vadeli bir çözüm noktasına gitmek. Çünkü biz İngiltere değiliz” dedi. İngiltere’de 12 ay domatesin ithal edildiğini ve bu nedenle fiyatın değişmediğini ifade eden Nebati, “Türkiye yaz aylarında domates, salatalık, biber üretiyor ve tüketimi kolaylaşıyor. Ve Türkiye’nin her yerinde üretildiği için özellikle taşıma maliyeti en az seviyeye düşüyor. Ama İstanbul gibi 16 milyon nüfusu aşmış bir şehre domatesi Antalya, Uşak, Afyon’dan getiriyorsunuz. Yaz aylarında Tekirdağ’dan geliyor, taşıma maliyeti yok ve bol” dedi. “Bizim yapmamız gereken sera üretimini ve kent tarımı noktasında teşvikleri artırmak. Arzı genişletmemiz gerekiyor. Vatandaşa ‘ocak ayında domates tüketmeyin’ deme hakkımız yok” dedi.
İhracatçı artık analizini iyi yapsın
İhracatçıların kurun yatay olması ve rekabet güçlerinin zayıfladığına yönelik söylemleriyle ilgili konuşan Bakan Nebati, “Döviz kurları dış ticaret açısından önemli bir bileşen olmakla birlikte dış ticaretin tüm dinamiğini yansıtmıyor. İhracatçıların artık her türlü veri analizini çok iyi yapmaları gerekiyor. Sadece kura bakmamalılar. Evet kur büyük bir etken fakat girdi maliyetlerini iyi analiz edecekler. Enerji ve taşıma maliyetleri yükseliyor mu? Avrupa’da resesyon riski var mı? Bütün bu bileşenlere göre hesap kitap yapmalılar” dedi. Nebati, kur seviyesi ile ilgili ihracatçı kanadından gelen açıklamalara ise şöyle cevap verdi: “Ne istiyorlardı; kur stabil olsun, oynaklık azalsın. Biz bunu sağladık. ‘Önümüzü görelim’ diyorlardı önlerini de görüyorlar artık.” Bundan sonra da ihracatçılara her zaman destek olacaklarını dile getiren Nebati, “Bizler ihracatçılarımızın dünya pazarlarında hak ettikleri yeri daha da sağlamlaştırmak için var gücümüzle çalışıyoruz. Selektif kredi politikamızla ihracatımızın sadece hacmini değil niteliğini de daha fazla iyileştirmeyi amaçlıyoruz. Verimlilik, yüksek katma değer ve rekabetçiliğe dayalı sektörel politikalarımızla üretim yapısını ithalata bağımlı olmaktan kurtaracak ve ekonomimizi sürdürülebilir bir dış denge yapısına kavuşturacağız” dedi.
İzmir İktisat Kongresi Destansı tarihimizden güç aldık 21. yüzyılı ‘Türkiye Yüzyılı’ yapacağız
İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat-4 Mart 2023 tarihlerinde ‘Küresel Ekonomik Güç Olma Yolunda Türkiye Ekonomisi’ ana temasıyla toplanacak. Hazine ve Maliye Bakanlığının koordinasyonuyla düzenlenen kongrede, cumhuriyetimizin ilk yüzyılının iktisadi bakımdan değerlendirmesi yapılacak, ‘Türkiye Yüzyılı’nda, dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına girme hedefi doğrultusunda bir gelecek vizyonu ortaya konacak.
100’ü aşkın oturumun düzenleneceği Kongre’ye 150’den fazla akademisyen, iş insanı, bürokrat, basın mensubu, profesyonel ve sivil toplum ile sektör temsilcisi, 15 ülkeden 30’a yakın yabancı akademisyen ve uzman konuşmacı olarak katılım sağlayacak. Bakan Nureddin Nebati, 17 Şubat 1923 tarihinde ülkemizin dört bir yanından gelen 1.135 delegeye ev sahipliği yapan Banka-Han binasında gerçekleştirilen İzmir İktisat Kongresi ile yeni Türkiye’nin ekonomi politikalarının ana hatlarının belirlendiğini söyledi.
Nebati, “İzmir İktisat Kongresi, milletimizin cephedeki destansı mücadeleleriyle elde ettiği siyasi bağımsızlığın, iktisadi bağımsızlığa dönüşmesi adına önem taşıyan bir Kongre niteliğindedir. Bu Kongre’de alınan ve iktisadi hayatı derinden ilgilendiren Misak-ı İktisadi kararları milletimizin bu alanda da sarsılmaz iradesinin ve azminin ne kadar yüksek olduğunun açık bir göstergesi olmuştur. Nasıl ki 1923 yılındaki ilk Kongre, ülkemizin o dönemdeki zorlu koşullarına rağmen milli ekonomiye kavuşma ülküsüne inanarak yapıldıysa; biz de olağanüstü koşullarla şekillenen bir konjonktürde 6. İzmir İktisat Kongresi’ni yine aynı yaklaşımla gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Destansı tarihimizden aldığımız bu cesaretle 21. Yüzyılı Türkiye Yüzyılı yapma hedefiyle var gücümüzle çalışıyoruz.”
İşte Türkiye’yi yeni yüzyıla taşıyacak
5 kilometre taşı Türkiye Ekonomi Modeli ile yatırım, istihdam, üretim ve ihracat odaklı politikalar uyguladıklarını söyleyen Nureddin Nebati, “Türkiye Ekonomi Modeli kapsamında tasarlayıp hayata geçireceğimiz yeni yüzyılın iktisat politikaları küresel eğilimler ile uyumlu olması gerekli” dedi ve bu anlamda 5 önemli maddeyi sıraladı.
– Türkiye’yi dünyanın en büyük on ekonomisinden biri haline getirecek,
– Çevre dostu, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir büyümeyi destekleyen,
– Değişen sosyal ve demografik yapıya uygun ve artan şehirleşme talebini karşılayabilecek,
– Yapay zeka, nesnelerin interneti gibi yenilikçi teknolojileri barındıran,
– Daha esnek bir işgücü piyasasını modelleyecek yapıda, iktisat politikaları benimsenmeli.
Banka-Han restore ediliyor
1979 yılında yıkılan ilk İzmir İktisat Kongresi’nin düzenlendiği tarihi Banka-Han binası yine aynı yerinde ve aslına tamamen sadık kalacak şekilde yeniden inşa ediliyor. 17 Şubat günü yani tam 100 sene sonra bu tarihi binanın açılışı da gerçekleştirecek, Restore edilip günümüz modern şartlarını taşır hale getirilen binanın düzenlenecek kongrelere ev sahipliği yapması amaçlanıyor. Binayı ziyaret edenlerin tarihi atmosferi yaşaması amacıyla binanın dış cephesi 100 yıl önceki gibi görünmesi, içinin ise modern ve son teknolojiyle inşa edilmesini planlanıyor.
Algoritmik işlemleri sıkı takip ediyoruz, yeni kural setleri getireceğiz
Borsa İstanbul’da son dönemde algoritmik işlemler ile ilgili kendilerine şikayet gelip gelmediğini sorduğumuz Bakan Nebati, şunları söyledi: “Yurt dışında da high frequency trading (HFT) dediğimiz algoritmalara dayalı hızlı işlem yapan sistemler – bunlara robot da diyebiliriz – dünyanın bir gerçeği…
Bu tip işlemlerin payı borsamızın tanıdığı kolokasyon imkanlarıyla birlikte yıllar içerisinde hızlı bir şekilde arttı. Robotlar alım satım işlemleriyle piyasada likidite imkanı da sağlıyorlar. Tanımlanan algoritmalara göre robotların yükselirken hızlıca satıp, düşerken aldıkları zamanlar olduğu gibi tersi şekilde hareket ettikleri de oluyor.
SPK ve borsamızla birlikte bu şekilde işlem yapan hesapları biliyor ve yakından takip ediyoruz. Bu hesapların da piyasa bozucu eylemlerle ilgili düzenlemelerimize tabi olduğunu belirtmeliyim. Fakat borsamız ve sektörle istişare ederek bu alandaki kural setlerini geliştirmeyi planlıyoruz.
Sermaye piyasalarımız 2021 yılı başından itibaren halka arzlarla büyümesini sürdürmüştür. Bu yıl Ocak ayında gerçekleştirilen 5 adet halka arzla birlikte 2021 yılı başından itibaren toplam 97 adet şirket toplam 45 milyar TL’lik halka arz yapmıştır. Yatırımcı sayısının 4 milyona ulaşması da sermaye piyasalarımızın gelişimi ve sermayenin tabana yayılması anlamında çok önemlidir.
Önümüzdeki dönemde halka arzların yanında yatırım fonları, emeklilik yatırım fonları, alternatif yatırım fonları dediğimiz girişim sermayesi yatırım fonları ve gayrimenkul yatırım fonları tarafındaki gelişmelerle birlikte sermaye piyasalarımızın derinlik kazanmasını ve tabana yayılmasını ve müteakiben de ülkemizde finansal sektörden aldığı payın daha da artırılmasını hedefliyoruz.”
