Türkiye-Rusya Ticaret ve Ekonomik İşbirliğine Dair Hükümetlerarası Karma Komisyonu 18. Dönem Toplantısı, Ticaret Bakanlığı’nda yapıldı.
Toplantının ardından 18. Dönem Karma Komisyonu Protokolü, Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak tarafından imzalandı.
Bolat, imza töreninde yaptığı konuşmada, ortak çalışmaları sonucu ortaya çıkan protokol metninde yer alan maddeleri hayata geçirerek iki ülke ilişkilerini daha ileri bir seviyeye taşımak istediklerini belirterek, “Protokolde ticaret, gümrük, enerji, tarım, sanayi, standardizasyon, ulaştırma, turizm, müteahhitlik gibi birçok başlık bulunuyor. Protokolü, Türkiye ve Rusya ekonomik ilişkilerinin önümüzdeki yıllarda izleyeceği rotayı belirleyen bir yol haritası olarak nitelendirebiliriz.” diye konuştu.
Türkiye olarak Rusya ile ilişkilerini belirleyen temel faktörün, tarihi bağlar, iyi komşuluk ilişkileri, ortak menfaatler ve bağımsız karar alabilme kabiliyeti olduğunun altını çizen Bolat, buna uygun olarak, karşılıklı adımları hızlandırarak iki ülke halkının refah seviyesinin artışına katkı sağlayacak çabaları sürdüreceklerini vurguladı.
10 yılda iki kat artış
Bolat, son yıllarda ticaret, turizm ve enerji alanında iki ülkenin hatırı sayılır ölçüde yol katettiğine dikkati çekerek, “2013’te sadece 33 milyar dolar olan ikili ticaret hacmimiz, 2022 sonunda 68 milyar doları geçti. Bu yıl sonunda yaklaşık 6 milyonun üzerinde Rus turisti ülkemizde ağırlamış olacağız. İki ülke arasındaki ticaretin dengeli ve sürdürülebilir bir çerçevede geliştirilerek Cumhurbaşkanı’mız Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından belirlenen 100 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmak için iki taraf da yoğun çaba sarf etmektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
‘Lojistik ilişkilerimizi çeşitlendirmek arzusundayız’
Rusya ile ikili ekonomik ilişkilerde ticaret ve turizm kadar ikili yatırım ve müteahhitlik ilişkilerinin de önem arz ettiğini belirten Bolat, Rusya’daki 3 milyar dolar civarında Türk yatırımlarının, Rus ekonomisine önemli katkı sağladığına işaret etti.
Bolat, aynı şekilde Türkiye’ye gelen 14 milyar dolarlık Rus yatırımlarının da Türkiye ekonomisi için değerli olduğunun altını çizerek, şunları kaydetti:
“Bu kapsamda, karşılıklı yatırımların artması en önemli hedeflerimizden olmaya devam edecektir. Türk firmaları müteahhitlik alanında Rusya’da bugüne kadar yaklaşık 98 milyar dolarlık 2 bin 135 kadar projeyi üstlenmiştir. Türk müteahhitleri ve teknik müşavirlik firmaları Rusya’nın alt ve üst yapısının daha da geliştirilmesine katkı vermeye hazırlar. Ulaştırma ve lojistik konularında, ürünlerimizin daha hızlı ve güvenli bir şekilde taşınabilmesinin sağlanması amacıyla lojistik ilişkilerimizi çeşitlendirmek arzusundayız. Diğer taraftan Rusya ile hem doğal gaz hem nükleer hem de petrol ürünleri alanında güçlü işbirliklerimiz ile enerji konusunda da ortak projeler geliştirmeye devam edeceğiz. 18. Dönem Karma Komisyonu Protokolü’nün hayırlı olmasını diliyor, Novak ve ekibine, iki ülke teknik ekiplerimize özverili çalışmaları için teşekkür ediyorum.”
– “Kilit konuları ele aldık”
Rusya Başbakan Yardımcısı Novak da bugün açık ve yapıcı görüşmeler gerçekleştirdiklerini söyledi. Türkiye ile geniş bir formatta, kilit konuları ele aldıklarına işaret eden Novak, “Geleceğe yönelik işbirliği konularını belirledik. İkili işbirliğindeki belirli konularda pozisyonlarımızı yakınlaştırdık. Rusya ve Türkiye işbirliğindeki tüm alanlarda olumlu bir ilerleme sağlıyoruz.” dedi.
Novak, Türkiye’nin, Rusya’nın en büyük dış ticaret ortakları arasında geçen yıl ikinci sırayı aldığını belirterek, “Ticaret hacmimiz yaklaşık iki kat arttı. Ulusal para birimlerinin ticaretteki payı da artıyor. Sayın Bolat ile karşılıklı ticareti nasıl artırabileceğimizi ve işbirliğimizi nasıl genişletebileceğimizi istişare ettik.” diye konuştu.
Türkiye ile Rusya arasındaki işbirliğinde enerjinin önemli bir rol oynadığını vurgulayan Novak, “Barışçıl nükleer enerji alanında amiral gemisi projemiz Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) inşaatı devam ediyor. 2024’te Türkiye enerji sistemine ilk elektriğin sağlanması planlanıyor. İlave elektrik elde etmek amacıyla Akkuyu NGS sahasına güneş paneli ve rüzgar enerjisi santrallerinin kurulması projesini görüşüyoruz…Rosatom’un barışçıl nükleer enerji alanındaki deneyiminin, Sinop’ta yeni bir NGS’nin inşasında kullanılabileceğine inanıyoruz. Küçük nükleer santraller alanında da işbirliği sunmaya hazırız.” ifadesini kullandı.
Tarım ve turizmde işbirliği artacak
Novak, Türkiye’nin tarım alanında da Rusya’nın en önemli ortaklarından biri olduğunun altını çizerek, bu alanda karşılıklı ticaretin arttığını söyledi. Rusya’nın Türk tarım ürünlerinin ithalatını artırmaya yönelik adımlar attığını belirten Novak, Türk domatesinde ithalat kotasını Haziran 2023’te 150 bin ton artırarak toplamda 500 bin tona çıkarttıklarını anımsattı.
Turizmde de işbirliğini geliştirdiklerini belirten Novak, “Türkiye, bu yıl Rus turistlerin yurt dışı seyahatlerinde yüzde 20 payla lider konumda. Turist akışını daha da artırmak için ulaşım yollarının artırılması ve nakitsiz ödeme imkanları üzerinde çalışacağız. Geçen yıldan bu yana Soçi’den Türkiye’ye turistik gemi seferi düzenleniyor ve oldukça da popüler. Bu bağlamda Türkiye ile Karadeniz’de turistik gemi bağlantısının genişleyebileceğini görüyoruz.” dedi.
Novak, metalurji, boru ve alüminyum endüstrisi alanında da işbirliğinin arttırılması yönünde önemli bir potansiyel gördüklerine işaret etti.
İki ülke şirketleri arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi, ticari misyonlar düzenlenmesi, endüstriyel üretimin yerelleştirilmesinin teşvik edilmesi konusunda mutabakata vardıklarını vurgulayan Novak, “Polimer ve mineral gübreler de dahil olmak üzere kimya sanayi ürünleri ticaretinin artırılması, ayrıca kayak turizmine yönelik endüstriyel ürünler ve ekipmanlar alanında ortak projelerin hayata geçirilmesi ortak ilgi alanları arasında yer alıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Karşılıklı eğitim programları düzenlenecek
Eğitim alanındaki işbirliğini de genişlettiklerini belirten Novak, “Geçen eğitim yılında 814 Türkiye vatandaşı Rus üniversitelerinde eğitim gördü. Yüksek öğrenim alanında bir işbirliği anlaşması imzalama olasılığını değerlendiriyoruz. Ülkelerimizde Rusça ve Türkçe eğitiminin desteklenmesi, Türkiye’deki Rusça öğretmenlerine ve Rusya’daki Türkçe öğretmenlerine yönelik ileri eğitim programları düzenlenmesi konusunda mutabakata varıldı.” şeklinde konuştu.
Novak, bugün gerçekleştirilen toplantının iki ülke arasındaki işbirliğinin daha da güçlenmesine katkıda bulunacağına ve yakın gelecekte ortak çalışmaların sonuçlarını göreceklerine inandığını sözlerine ekledi.
