Düzenli birikim yapmak ve devlet katkısı ile birikimleri artırmak isteyenler için hayata geçirilen Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), son yıllarda katılımcı kaybetti. Türk lirasının değer kaybetmesi ve yükselen enflasyon BES’e katılıma olumsuz olarak yansıdı. Yaşanan değer kaybı nedeniyle yatırdıkları paranın birikimde eridiğini düşünen katılımcılar BES’lerini iptal ettirerek sistemden çıktı. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin verilerine göre, 2023’ün ilk üç ayında cayma ve çıkış nedeniyle BES’ten ayrılan sözleşme sayısı 224 bin 110 oldu.
Emeklilik halinde katkının yüzde 100’ü alınabilir
BES’te yararlanılabilinen en yüksek devlet katkısı tutarı, yıllık brüt asgari ücretin yüzde 30’u ile sınırlı. 2023 yılında asgari ücrette yapılan düzenlemeyle birlikte BES’te devlet katkısı tutarı da artmış oldu. Birikim yapmak ya da emekli olmak isteyenlerin tercih ettiği sistemde en az üç yıl kalınırsa yüzde 15’i, altı yıl kalınırsa yüzde 35’i, 10 yıl kalınırsa yüzde 60’ı hak ediliyor. Emekli olma, maluliyet ya da vefat halinde ise yüzde 100’ü alınabiliyor.
BES’ten ayrılan sözleşme sayısı 224 bin 110
2023’te 35 bin 263 sözleşme cayma, 188 bin 847 sözleşme çıkışla BES’ten ayrıldı. 2023’ün ilk üç ayında cayma ve çıkış nedeniyle BES’ten ayrılan sözleşme sayısı toplamda 224 bin 110 oldu. 2022’de ise 33 bin 489 sözleşme caymayla, 216 bin 69 sözleşme çıkışla BES’ten ayrıldı. Toplamda 249 bin 558 sözleşmenin cayma ve çıkışla BES’ten ayrıldığı görüldü.
Çıkış sayısı 11 milyon 176 bin 757
31 Mart 2023 tarihli verilere göre, yürürlükte olan BES sözleşme adedi 9 milyon 758 bin 250 iken, katılımcı isteğiyle BES’ten çıkış sayısı 11 milyon 176 bin 757 olarak kayıtlara geçti. BES’te yürürlükte olan ve sonlanan BES sözleşmesi dağılımına bakıldığında yüzde 43,6’sının halen yürürlükte olduğu, yüzde 50’sinin katılımcı istediğiyle sonlandırıldığı, yüzde 3,2’sinin şirketler arası aktarım ile sonlandırıldığı, yüzde 1,9’unun fesih, vefat, emeklilik gibi diğer nedenlerle sona erdiği, yüzde 1,3’ünün hesap birleştirmeyle sona erdiği görüldü.
En çok katılım İstanbul’dan
Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) verilerine göre, en fazla katılımcının olduğu ilk 10 il ise şöyle: Yüzde 27,49 ile İstanbul ilk sırada yer alıyor. Onu yüzde 8,43 ile Ankara, yüzde 6,48 ile İzmir, yüzde 3,89 ile Antalya, yüzde 3,77 ile Bursa, yüzde 2,50 ile Kocaeli, yüzde 2,23 ile Adana, yüzde 2,05 ile İçel, yüzde 1,99 ile Konya, yüzde 1,85 ile Muğla takip ediyor.
BES’ten ayrılmayana avantajlı kredi
İhtiyacı olanların BES’i sonlandırması nedeniyle yeni bir düzenlemeye gidilerek BES’ten ayrılmayana avantajlı kredi imkânı getirildi. Karşılaştırma sitesi encazip.com konunun detaylarını şöyle anlattı:
“Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğine göre, isteyenler BES birikimleri sayesinde sistemden ayrılmadan avantajlı koşullarla kredi çekebilecek. ‘Alacağın devri’ uygulamasıyla BES katılımcıları BES alacaklarını teminat gösterip daha ucuz kredi alabilecek. Katılımcılar, devlet katkısı hariç alacağının tamamını veya bir kısmını, alacağın devri sözleşmesi yoluyla bankalara devredebilecek. Kredi borcunun kapanmasının ardından alacağın devri sözleşmesi sona erecek. Bu süreçte kişiler BES’ten çıkamayacak ya da başka bankalara devredemeyecek. Bu değişiklikler altı ay sonra devreye girecek.”
