Birol BOZKURT
Seçimden sonra gelmesi beklenen sıkılaştırma adımları enflasyonun beklentilerin üzerinde gelmesiyle öne çekildi. Politika faizinin yüzde 45’e ulaşmasının ardından faiz artırım sürecine ara veren Merkez Bankası, sıkılaştırma adımlarına farklı kanallardan devam ediyor. Kredi faizlerinin yüzde 60’ları geçmesine rağmen kredi genişlemesinin durdurulamaması üzerine Merkez Bankası’ndan kredilere sınırlama adımı geldi. Buna göre taşıt hariç, diğer kredilerde sınır düşürüldü.
Merkez Bankası’nın ilave sıkılaşma adımlarına yönelik yaptığı duyuruda, kredi büyümesine dayalı menkul kıymet tesisi kapsamında, TL ticari krediler için yüzde 2,5 olan aylık büyüme sınırının yüzde 2’ye indirilmesine, ihtiyaç kredilerinde yüzde 3 olan aylık büyüme sınırının yüzde 2’ye düşürülmesine, taşıt kredilerinde ise yüzde 2 sınırının korunmasına karar verildiği bildirildi.
Kredi büyüme sınırlarına ilişkin uygulamanın etkinliğini artırmak amacıyla menkul kıymet tesisine ek olarak, kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık tesis edilmesine yönelik çalışmaların devam ettiği belirtilen duyuruda, “Ayrıca, parasal aktarım mekanizmasının güçlendirilmesine yönelik ilave adımlar üzerinde çalışılmaktadır” ifadesine yer verildi. Merkez Bankası 22 Şubat tarihli Para Politikası Kurulu toplantısında, enflasyon görünümünde kalıcı bir bozulma olması durumunda kredi büyümesinde öngörülenin dışında gelişmeleri olması durumunda parasal aktarım mekanizmasının destekleneceği mesajını vermişti.
Ekonomistler Merkez Bankası’nın bu adımında beklentilerin üzerinde gelen enflasyon rakamlarının etkili olduğunu söylüyor. Merkez Bankası’nın yeni adımlar atabileceğini söyleyen ekonomistler, kredilere yönelik ek zorunlu karşılık adımı, TL mevduatlara yönelik yeni destekleyici kararlar beklerken, seçimlerden sonra da faiz artışlarının gündeme gelebileceğine dikkat çekiyor.
Kredi faizleri yüzde 60’ın üzerinde
Politika faizinde artışın da etkisiyle 23 Şubat haftasında TL bazlı konut kredi faizleri 4 baz puan artışla yüzde 40,99’a ihtiyaç kredi faizleri 15 baz puan artışla yüzde 60,71’e geldi. Taşıt kredi faizleri ise yüzde 44,46 seviyesinden sert bir düşüşle yüzde 40,48 seviyesine geriledi.
Alınan tüm önlemlere rağmen kredi hacminde büyüme devam ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, sektörün kredi hacmi 23 Şubat itibarıyla 150 milyar 917 milyon lira artış gösterdi. Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 12 trilyon 52 milyar 166 milyon liradan 12 trilyon 203 milyar 83 milyon liraya çıktı.
Geçen yıl 24 Şubat haftasında 8 trilyon TL civarında olan kredi hacminde 4,2 trilyon TL’den fazla bir büyüme gerçekleştiği görülüyor. Yine aynı şekilde tüketici kredilerinin tutarı, 2023 yılı 24 Şubat haftasında 1 trilyon 185 milyar TL düzeyindeyken geçtiğimiz hafta 1 trilyon 562 milyar liraya yükseldi. Böylece 1 yılda 400 milyar liraya yakın bir tüketici kredi hacmi büyümesi gerçekleşmiş oldu.
Ekonomist Prof. Dr. Sinan Alçın: Tüketimin artması enflasyonda yapışkanlık riskini artırıyor
Merkez Bankası son toplantısında faiz artırımı yapmayarak aslında bir anlamda yerel seçim sonrasına kadar para politikasında “politika faizi” kanalını kullanmaya ara vereceğini göstermiş oldu.
Elbette piyasada mevcutta süregelen enflasyon oranı ve özellikle de beklentileri aşan şubat enflasyonu dikkate alındığında, TCMB’nin politika faizi dışındaki miktarsal sıkılaştırma kanallarını kullanma konusunda istekli olduğunu görüyoruz. Bu isteği besleyen temel unsurlardan biri de yüksek tüketici talebi. Özellikle 2024 ile birlikte 2023 sonlarına doğru yavaşlayan tüketici talebinin yeniden canlanması enflasyon üzerinde de ciddi bir yapışkanlık yaratıyor.
TCMB kredi kanallarını sıkılaştırarak tüketim iştahını azaltmayı hedefliyor. Ancak bankaların ticari kredi ve tüketici kredi büyümesindeki hedefi küçülten Merkez Bankasının otomobil kredi büyümesi hedefini koruması da Bankanın “selektif kredi politikası” ile sektörü destekleme çabasını gösteriyor.
Gedik Yatırım Başekonomisti Serkan Gönençler: Seçimden sonra faiz artışları görülebilir
Kredileri yavaşlatmak isteyen TCMB’nin tahvil tutma yükümlülüğü yerine kredi büyümesine yönelik ek zorunlu karşılık tutulması yönünde düzenlemeye gitmesi daha etkili olabilir. Bu kararlara ek olarak ayrıca, önümüzdeki günlerde mevduat faizlerine yönelik de adımlar görülmesini muhtemel görüyoruz. Sıkılaşma yönündeki bu makroihtiyati düzenlemelerin, seçimlerin ardından ek sıkılaşma ihtimalinin (politika faizi ve/veya mevduat faiz artışı) güçlendiği yönündeki görüşümüzü desteklediğini de söyleyebiliriz.
Seçim öncesi Kapalıçarşı’da hareketlilik arttı
Enflasyonun beklentilerin üzerinde gelmesi bireysel küçük yatırımcının güvenli liman altına olan talebini artırdı. Konuyla ilgili Kapalıçarşı’da görüşlerine başvurduğumuz kaynaklar, vatandaşın altın talebinde önemli bir artış olduğunu söylüyor.
Özellikle şubat ayı enflasyon rakamlarının açıklanmasından itibaren altın talebinde gözle görülür bir artış olduğuna dikkat çeken kaynaklar, geçen hafta gelen müşterinin yüzde 70’inin alıcı yüzde 30’unun satıcı olduğunu, bu hafta ise gelen müşterinin yüzde 90’ının alıcı tarafta olduğunu söylüyor. Son zamanlarda ciddi bir değer kazanan altın fiyatları yükseliş trendine devam ederek rekor kırıyor. Ons altın dün 2,140 dolar düzeylerine çıkarken gram altın spot piyasada 2 bin 183 TL, Kapalıçarşı’da 2 bin 340 TL, bankalarda ise 2 bin 500 TL’ye kadar yükseldi.
Şimşek: Sıkılaştırma adımları enflasyonist etkiyi kıracaktır
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, şubatta beklentilerin üzerinde gerçekleşen enflasyon oranları ile ilgili sosyal medya hesabından açıklama yaptı. Şimşek gönderisinde, “Aylık enflasyon şubat ayında beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Dezenflasyon zaman ve kararlılık gerektiriyor. Sabırla ve azimle fiyat istikrarı sağlanıncaya kadar çalışmaya devam edeceğiz. Merkez Bankası’na desteğimiz tamdır. TCMB’nin ilave sıkılaşma adımlarının büyümede dengelenmeye, cari açıkta daralmaya ve enflasyonist eğilimleri kırmaya katkısı olacaktır” dedi.
İntegral Yatırım Araş. Müd. Seda Yalçınkaya Özer: Kredi iştahı yavaşlayabilir
Özellikle şubat ayı enflasyonunun beklenenin üzerinde gelmesiyle birlikte piyasa algısında bir miktar bozulmanın önüne geçilmek için seçim sonrası düşünülen ek sıkılaşma adımlarının öne çekildiğini düşünmekteyiz. Bununla birlikte zorunlu menkul kıymet tesisi tarafında ve parasal aktarım mekanizmasını güçlendirmek adına ilave adımların gelebileceği iletişim kanallarını açık bıraktı. İlerleyen dönemde bununla ilgili gelişmeleri izliyor olacağız. Bu adımla birlikte bankalarda kredi iştahında yavaşlama izlenebilir. Bu kararla birlikte hem kredi faizinde hem de bunu takiben mevduat faizinde yükselişin izlenmesi olası bir durum gibi görünüyor.
