TCMB, 2022’nin 4. çeyreğine ait kredi eğilimleri anketi raporunu yayımladı. Raporun ayrıntısı şöyle:
Bankaların 2022 yılının son çeyreğine ait değerlendirmeleri ile 2023 yılının birinci çeyreğine ait beklentilerini içeren Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçları incelendiğinde(1), 2022 yılının son çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları sıkılaştırdığı görülmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilere uygulanan standartların tıpkı kaldığı gözlenirken, öbür işletme kredi cinslerinde sıkılaşma olduğu görülmektedir. 2023 yılının birinci çeyreği için bankaların beklentisi, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilere uygulanan standartların birebir kalacağı, öbür işletme kredi tiplerinde standartların sıkılaşmaya devam edeceği tarafındadır. Yılın son çeyreğinde, konut kredi tipinde uygulanan standartların sıkılaşmaya devam ettiği, taşıt ve öbür kişisel kredi cinslerinde ise standartların birebir kaldığı görülmektedir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, tüm ferdî kredi çeşitlerinde standartların birebir kalacağı istikametindedir. Anket sonuçları kredi talebi açısından incelendiğinde, yılın son çeyreğinde küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler, kısa vadeli krediler ve Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talepte artış gözlenirken, büyük işletmelere verilen krediler, uzun vadeli krediler ve yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepte azalış gözlenmektedir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, yabancı para cinsinden açılan kredi cinsinde talebin azalmaya devam edeceği, öbür işletme kredi tiplerinde ise talebin artacağı istikametindedir. Yılın son çeyreğinde konut ve başka ferdi kredi taleplerinde artış, taşıt kredi talebinde ise azalış olduğu gözlenmektedir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, konut ve taşıt kredi çeşitlerinde talebin artacağı, öteki ferdî kredi tiplerinde ise talebin azalacağı istikametindedir. Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2022 yılının son çeyreğinde yurt içi ve yurt dışı fonlama şartlarının sıkılaşmaya devam ettiği görülmektedir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, yurt içi fonlama şartlarında bir ölçü gevşeme olacağı tarafında iken yurt dışı fonlama şartlarında sıkılaşmanın devam edeceği yönündedir
I. Kredilere Uygulanan Standartlar
2022 yılının dördüncü çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları sıkılaştırdığı görülmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilere uygulanan standartların birebir kaldığı gözlenirken, başka işletme kredi tiplerinde sıkılaşma olduğu görülmektedir. Fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları, rekabet baskısı ve risk algılaması standartları sıkılaştırıcı istikamette etkileyen faktörler olmuştur. 2023 yılının birinci çeyreği için bankaların beklentisi, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilere uygulanan standartların birebir kalacağı, başka işletme kredi çeşitlerinde standartların sıkılaşmaya devam edeceği tarafındadır (Grafik 1). Yılın son çeyreğinde konut kredi tipinde uygulanan standartların sıkılaşmaya devam ettiği, taşıt ve başka ferdî kredi çeşitlerinde ise standartların birebir kaldığı görülmektedir. Tüm ferdi kredi cinslerinde fon maliyetleri/bilanço kısıtlamaları ve risk algılaması standartları sıkılaştırıcı istikamette etkileyen faktörler olmuştur. Konut ve başka ferdî kredi çeşitlerinde standartları gevşetici tarafta etkileyen faktör bulunmazken, taşıt kredilerinde rekabet baskısı standartları gevşetici istikamette etkilemiştir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, tüm ferdi kredi çeşitlerinde standartların birebir kalacağı tarafındadır.
II. Kredi Talepleri
İşletmelerin banka kredilerine olan talebi incelendiğinde, yılın dördüncü çeyreğinde küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler, kısa vadeli krediler ve Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talepte artış gözlenirken, büyük işletmelere verilen krediler, uzun vadeli krediler ve yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepte azalış gözlenmektedir. Krediler üzerindeki vergi ve gibisi yükler talebi en çok azaltan faktör iken, alternatif finansman kullanımı talebi en çok artıran faktör olmuştur. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, yabancı para cinsinden açılan kredi tipinde talebin azalmaya devam edeceği, başka işletme kredi çeşitlerinde ise talebin artacağı tarafındadır.
Yılın son çeyreğinde konut ve öbür ferdî kredi taleplerinde artış, taşıt kredi talebinde ise azalış olduğu gözlenmektedir. Konut kredilerinde konut piyasasına ait beklentiler, öteki kişisel kredi tipinde ise finansman muhtaçlıkları talebi artırıcı tarafta etkileyen en değerli faktörler olmuştur. Taşıt kredilerinde ise bütün faktörler talebi azaltıcı tarafta etkilemiştir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, konut ve taşıt kredi tiplerinde talebin artacağı, öteki ferdî kredi cinslerinde ise talebin azalacağı istikametindedir.
III. Kredi Şart ve Kuralları
İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan şart ve kurallara bakıldığında, ortalama krediler ve daha riskli krediler üzerindeki kâr marjının azaltıldığı gözlenmektedir. Faiz dışında alınan fiyat ve kurullara ait şart ve kurallar gevşetilirken, başka durum ve kaidelere ait şart ve kuralların sıkılaştırıldığı görülmektedir. Ferdî kredilere uygulanan şart ve kurallar incelendiğinde, ortalama krediler üzerindeki kar marjının konut kredilerinde artırıldığı, taşıt ve ferdî kredilerde azaltıldığı gözlenmekte, daha riskli krediler üzerindeki kar marjının ise taşıt kredilerinde artırıldığı, konut ve öbür kişisel kredilerde azaltıldığı görülmektedir. Teminat gereksinimi ve vadeye ait şart ve kurallar bütün ferdi kredi cinslerinde sıkılaştırılırken, faiz dışında alınan fiyat ve komitelere ait şart ve kuralların tüm ferdî kredi çeşitlerinde gevşetildiği görülmektedir.
IV. Fonlama Koşulları
Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2022 yılının dördüncü çeyreğinde yurt içi ve yurt dışı fonlama şartlarının sıkılaşmaya devam ettiği görülmektedir. Yurt dışı fonlama maliyeti ve başka şart ve kurallar, yurt dışı fonlama şartlarını sıkılaştırıcı istikamette etkilemiştir. 2023 yılının birinci çeyreği için beklenti, yurt içi fonlama şartlarında bir ölçü gevşeme olacağı tarafında iken yurt dışı fonlama şartlarında sıkılaşmanın devam edeceği istikametindedir.
-iDeal Haber Merkezi-
