* Partililere nazaran iktisatta yaşananlar İstanbul seçiminin kaybında kıymetli rol oynadı
* Kürt seçmenler ve Öcalan ile ilgili yaklaşım da AKP'nin aleyhine işledi
* Sonbaharda yeni partiyi açıklaması beklenen Babacan, Davutoğlu ile farklı hareket ediyor
*
(Erdoğan'ın seçim sonuçlarına ait değerlendirmesi eklendi)
Orhan Coskun
ANKARA, 25 Haziran (Reuters) – Kimi partililere nazaran, zorlanan iktisat ve Kürtlere dönük karışık iletilerle İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin tekrarlanan seçiminde 800,000 oy farkla ağır bir mağlubiyete uğrayan AKP'de, seçim sonucundan çıkan bu iletiye nazaran adım atılması gerekiyor.
Partililere nazaran, devrin Başbakan eski Yardımcısı Ali Babacan'ın sonbaharda kurmayı planladığı yeni parti düşük bir oy oranında kalsa bile giderek eriyen oyları nedeniyle yüzde 50 oy oranı riske giren Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın işini daha da zorlaştırabilir.
AKP'nin mahallî seçimlerde bilhassa büyükşehirlerde yaşadığı oy kaybının akabinde İstanbul'da yenilenen seçimlerde yaklaşık 800,000 farkla rakibi İmamoğlu'nun kazanması bir müddettir partinin gücünün son yıllarda art geriye yaptığı yanılgılarla güç kaybı ile karşı karşıya geldiği yorumlarına yol açtı.
Öte yandan AKP'den ayrılan ve piyasalara açısından “saygın” kabul edilen isimlerin parti kurma hazırlıkları da “AKP'de bir yol ayrımı olacak mı?” sorusunu gündeme getirdi. Bir öteki husus da Cumhurbaşkanlığı ve lokal seçimlerde MHP ile yaptığı ittifakın nasıl pozisyonlanacağı. Bu da yeni periyot siyasi şekillenmede izlenmesi gereken bir gündem hususu olacak.
Yüksek Seçim Şurası (YSK) Lideri Sadi Güven'in açıkladığı resmi sonuçlara nazaran İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinde Millet İttifakı adayı Ekrem İmamoğlu yüzde 54.21, Cumhur İttifakı adayı Binali Yıldırım ise yüzde 44.99 oy aldı. İtimat İmamoğlu'nun 4,741,868, Yıldırım'ın ise 3,935,453 oy aldığını tabir etti. Seçime iştirak oranını yüzde 84.5 oldu. değerlendirmelerde bulunan AKP'le üst seviye yetkililer, kimi kıymetli büyükşehirlerin kaybedildiği 31 Mart'taki lokal seçimlere 23 Haziran'da tekrarlanan İstanbul'un da eklenmesinin akabinde bir muhasebe yapılması, “2002 ruhuna” geri dönülmesinin yanında hem kabine hem de parti idaresinde esaslı bir değişimin kaçınılmaz olduğunu belirtiyorlar.
AKP'nin kuruluşunun akabinde 2002 sonrasında yükselmesinde ekonomik liberalizm, AB çıpası üzere Türkiye'de demokratikleşmeye yol açması beklenen adımlar tesirli olmuştu. Bilhassa 12 Eylül darbesine dönük tenkitleri ve darbecilerin yargılanacak olması liberallerin yanısıra sol kesitin de takviyesini almasını sağlamıştı.
Erdoğan da bugün partisinin TBMM küme toplantısında yaptığı konuşmada kendilerini 31 Mart ve 23 Haziran'da millete neden anlatamadıklarının muhasebesini yapacaklarını belirterek, “Eksiklik, kopukluk, yanlışlık tespit ederek gidermenin yollarını arayacağız. Bu değerlendirmenin sonucuna nazaran atmamız gereken adımları gerçekleştireceğiz” dedi. 2002'DEKİ UNSURLARINA DÖNMELİ”
Mart sonundaki seçimde 27,000 fark var iken tekrarlanan İstanbul seçiminde yaklaşık 800,000 fark ile CHP'li Ekrem İmamoğlu'nun başkanlığı kazanmasının “yıkıcı sonuçları” olacağını kaydeden AKP'ye yakın bir kaynak, “Aslında sonuçlar AK Parti'nin 2002'deki prensiplerine dönmesinin gereğini ortaya koyuyor. Seçimde iktisadın ağır bedeli oldu. Mart seçimlerinde büyük kentleri ve değerli merkezleri kaybetmiştik Ankara ve Antalya üzere, artık İstanbul eklendi. Elbette bu gidiş parti açısından büyük düşünce. AK Partiyi destekleyen taban iktisattan gördüğü ziyanı zati sandığa yansıtmıştı, artık daha net gösterdi” dedi ve ekledi:
“Sonuçta iktisat en büyük belirleyici. Lakin son haftada Kürtlerle ilgili yapılan açıklamalar, Öcalan'ın mektubu, HDP'ye yönelik değerlendirmeler hem bizi destekleyen milliyetçileri hem MHP'lileri hem ortada kalan muhafazakarları hem de bizim tabanımızda reaksiyon gördü. Yanılgılarımızın ve iktisadın geldiği durumun faturası oldu aslında.”
Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) evvelki devir Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş'ın bu hafta İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Adayı Ekrem İmamoğlu'na takviye davetinin akabinde, Abdullah Öcalan HDP'ye İstanbul seçimi için tarafsızlık daveti yapmıştı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bu açıklamaların gerisinde ortak canlı yayında yaptığı değerlendirmede İmralı'dan HDP'ye çağrıyı kıymetlendirerek Öcalan ile Demirtaş ortasında liderlik çabası olduğunu söylemişti. HDP ise İstanbul seçimlerine yönelik seçim stratejisinde ve taktik adımlarında bir değişiklik kelam konusu olmadığını açıklamıştı. son aylarda artan enflasyon ve faizlerin yanı sıra daralan iktisadın getirdiği yüksek işsizlik hükümeti ezaya sokuyor.
İşsizlik Ocak ve Şubat periyodunda %14.7 ile 10 yılın en yüksek düzeyinde gerçekleşirken, Mart periyodunda gerilese de hala %14 düzeyinin üzerinde bulunuyor. Öteki taraftan genç nüfustaki işsizlikte artış sürüyor. Yıllık enflasyon ise geçen yılın Ekim ayında %25.24 ile son 15 yılın rekor düzeyini gördükten sonra istikametini aşağı çevirerek Nisan'da %19.5 olarak gerçekleşse de hala yüksek seyrediyor.
HDP eski Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş'ın mahpusta İmamoğlu'nu destekleyen açıklamalarının akabinde Abdullah Öcalan'ın HDP'yi günlük siyasetlerdeki tartışmalardan uzak durup tarafsızlığa davet etmesi, Millet İttifakı'nı HDP ve PKK ile işbirliği yapmakla suçlayan Erdoğan'ı AKP tabanında zora soktu.
Seçimde çalışmalarından Binali Yıldırım'ın seçilmesi için Kürt seçmenin takviyesine gereksinim duyan AKP, Cumhur İttifakı olan ortağı MHP'nin de yansısını çekiyor.
KABİNE DEĞİŞİKLİĞİ KAÇINILMAZ FAKAT SON KARAR ERDOĞAN'DA
Partili yetkililer, gelinen hasarı onarmak için değişimin artık kaçınılmaz olduğunu söylerken, AKP'ye yakın tıpkı yetkili, “Bundan sonra kabine ve parti idaresinde değişiklik olabilir. Elbette buna son kararı verecek kişi Erdoğan'dır lakin mevcut durumla gidilmez” dedi.
Parti kaynakları, artık olmasa bile muhalefet partilerinin erken seçim için bir müddet sonra davette bulunacağına vurgu yaparak, AKP'nin üzerindeki baskının artacağını, iktisat, diploması, AB, ABD ve Rusya ile münasebetler, Kürt siyaseti başta olmak üzere partinin kuruluşundaki çizgiye dönülmesi gerektiğini belirtiyorlar.
Öte yandan, seçimden sonra Erdoğan ve Bahçeli ittifakın devam edeceği istikametinde açıklamalar yaptı.
Erdoğan başkanlığında bugün yapılacak ve seçim sonucunun tartışılacağı MYK toplantısı öncesi değerlendirmelerde bulunan AKP genel merkezden bir yetkili, “İstanbul seçim sonuçlarında sorun büsbütün kendi davranış biçimimizden. Devleti yönetebilen lakin milletin de kendisi olduğumuz bir siyasete dönmemiz gerekiyor” dedi.
“Seçimde iktisat ile ilgili gelinen durum, makro dataların ortaya koyduğu sonuçlar ağır oldu. Son iki haftada neyi eksik yaptığımızı ya da neleri kusurlu yaptığımızı konuşmamız gerekiyor” diyen yetkili, “Son iki haftaya fazla yanılgı sığdı. Öcalan ve Kürt siyasetinde yapılan yanlışların bedeli oldu. Birden teğe en baştan beri eleştirdiğimiz ögelerle berabermiş, onlarla işbirliği yapıyormuşuz üzere bir tablo çıktı. Bunun da sonucu ağır oldu” dedi.
“SEÇİM SONUCUNDAN İLETİ ALINDIĞINA DAİR ADIMLAR ATILMALI”
Aynı yetkili, seçim sonucuna dair bildirinin alındığını gösteren adımlar atılması gerektiğini, kabinede değişiklik ve parti idaresinde yenilenmenin artık kaçınılmaz olduğunu belirtti.
Yetkili, “Cumhurbaşkanı gerekli adımları atacaktır… Bir erken seçim olmaz diye düşünüyorum ancak seçimin ağır sonuçlarının üstüne yeni adımlar atıp, toparlanmamız şart” dedi.
Erdoğan'ın seçilmesinin akabinde geçilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi çerçevesindeki birinci bu birinci kabine geçen yıl Temmuz ayında vazifesine başlamıştı.
AKP'li üst seviye bir yetkili de, seçim sürecinde büyük yanlışlar yaptıklarını belirterek, “Son haftadaki Öcalan mektubu süreci, farkı bu noktaya getirdi. Anlaşılıyor ki MHP'liler bize oy vermemiş. Cumhurbaşkanı'nın süreci buraya getiren ve seçim tekrarını isteyenleri gözden geçireceğini düşünüyorum” dedi ve inanılmaz kongre ve kabine revizyonunun beklenen olduğunu vurguladı.
BABACAN'IN YENİ PARTİSİ YOLDA
11.Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün desteklediği Babacan'ın parti çalışmaları ise hala devam ediyor.
İstanbul seçimlerinin akabinde parti kurmak için ortamın daha uygun olduğunu söyleyen parti çalışmaları hakkında bilgi sahibi bir yetkili, “Muhtemelen bu yıl bitmeden bir parti oluşumu biçim almış olacak. AK Parti içinden de destekleyenler var. Gül ön planda olmayacak ancak parti çalışmalarına dayanak veriyor” dedi.
“Topluma umut vaat ederek yeni bir başlangıç sunabilir” diyen tıpkı yetkili, “İstanbul seçiminin sonuçları bu parti çalışmalarına bir alan yarattı. Bu basamaktan sonra daha rahat bir çalışma imkanı bulur. Babacan parti çalışmalarına (eski Başbakan Ahmet) Davutoğlu ile birlikte yürütmeyecek. Büsbütün farklı iki oluşum olarak yollarına devam etmesi öngörülüyor” dedi.
Konu hakkında bilgi sahibi bir diğer kaynak da “Babacan ve Gül sonbaharda çok büyük ihtimalle partiyi kuracak. Davutoğlu ile başka hareket edecekler. Babacan hala parti kurucuları ve partinin temel misyonu üzerinde bir takımla çalışıyor. Farklı toplum temsilcileri ve alanlardan dayanak alıyor. Aslında AK Parti'nin birinci kuruluş prensiplerini de baz alan fakat günün koşullarına da uygun yeni siyaset teklifleri partinin temel taşlarından olacak. Partiye AK partililerden de takviye var fakat birtakım kıymetli sürpriz dayanaklar görülecek gibi” diye konuştu. (Redaksiyon Birsen Altaylı)
